بیسابقه ترین حرکت راهبردی کشور الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی

با برگزاری نشستی 4 ساعته در حضور رهبر معظم انقلاب آغاز شد
بی سابقه ترین حرکت راهبردی کشور الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی تدوین می شود

در نخستین نشست «اندیشه های راهبردی» در جمهوری اسلامی ایران، رهبر معظم انقلاب اسلامی و دهها نفر از اندیشمندان، استادان صاحبنظران دانشگاهی و حوزوی، چهارشنبه شب، به هم اندیشی و بررسی «مبانی، ویژگی ها و ابعاد الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت» پرداختند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب در ابتدای این نشست که بیش از 4 ساعت به طول انجامید، 14 نفر از متفکران و صاحب نظران حدود 3 ساعت و نیم، ضمن تضارب آرا، دیدگاههای متنوع و مختلف خود را در زمینه الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت بیان کردند.
سخنان رهبر معظم انقلاب
در این نشست

در ادامه این نشست حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با تاکید بر ضرورت به کارگیری همه ظرفیت نخبگانی کشور در تدوین این الگوی راهبردی، چهار عرصه «فکر، علم، زندگی و معنویت» را عرصه های مهم الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خواندند و تاکید کردند: این الگو، سندی بالادستی برای همه اسناد برنامه ای و چشم اندازی کشور خواهد بود.
برگزاری چنین نشستی
در جمهوری اسلامی ایران
بی سابقه است
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با اظهار خرسندی و قدردانی از مقالات علمی و سخنان اساتید و فضلا در نخستین نشست اندیشه های راهبردی، این موضوع را نشان دهنده ظرفیت بسیار بالای فرزانگان و اندیشمندان کشور دانستند و در تبیین اهمیت آن خاطرنشان کردند: برگزاری چنین نشستی در جمهوری اسلامی ایران بی سابقه است.
ایشان با تاکید بر تداوم نشستهای اندیشه های راهبردی، یکی از اهداف اصلی برگزاری این سلسله نشست ها را درگیر شدن متفکران و اندیشه ورزان با مسائل اساسی و کلان برشمردند و افزودند: در کشور، اهداف و کارهای بزرگی وجود دارد که باید برای تحقق آنها از ظرفیت ها و توانایی های بالای نخبگان، استفاده شود که لازمه آن درگیر شدن اندیشه ورزان با این مسائل کلان است.
فرهنگ و گفتمان سازی
از اهداف سلسله نشست های
راهبردی است
رهبر انقلاب اسلامی، فرهنگ و گفتمان سازی در خصوص مسائل کلان در میان نخبگان و سپس در سطح عمومی جامعه را از دیگر اهداف سلسله نشست های راهبردی خواندند و خاطرنشان کردند: هدف سوم از برپایی این نشست ها، تعیین مسیر و نوعی ریل گذاری برای آینده کشور است.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با تاکید بر لزوم پرهیز از شتابزدگی در رسیدن به نتیجه نهایی این نشست ها، افزودند: تدوین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت جز در یک فرآیند بلندمدت و در حالت خوش بینانه، میان مدت، امکان پذیر نیست، ضمن آنکه سرعت معقول نیز باید وجود داشته باشد.
ایشان خاطرنشان کردند: در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، هدفها مشخص می شود اما راهبردها ممکن است به تناسب شرایط زمان دچار تغییر و اصلاح شوند که این مسئله، نشان دهنده انعطاف پذیری الگو است.
رهبر انقلاب اسلامی در تبیین اجزای چهارگانه تعبیر «الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت» کلمه الگو را «نقشه جامع» معنا کردند و افزودند: بدون نقشه جامع، همچون برخی مسائل فرهنگی یا اقتصادی 30 سال گذشته، دچار حرکتهای گاه متناقض خواهیم شد.
با استفاده از منابع اسلام
الگوی پیشرفت خود را
تدوین کنیم
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در تشریح علت انتخاب کلمه اسلامی نیز بر ضرورت تکیه اهداف، ارزشها و شیوه های این الگو بر معارف و مبانی اسلام اشاره کردند و افزودند: جامعه و حکومت ما، اسلامی است و ما مفتخریم که می توانیم با استفاده از منابع اسلام، الگوی پیشرفت خود را تدوین کنیم.
ایشان در تبیین علت انتخاب کلمه ایرانی در تعبیر «الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت»، به مسائلی نظیر ضرورت در نظر گرفتن شرایط تاریخی - جغرافیایی - فرهنگی - اقتصادی و اجتماعی ایران در این الگو اشاره کردند و افزودند: علاوه بر این مسائل، طراحان این الگو نیز متفکران ایرانی هستند و این الگو در واقع تجلی تلاش اندیشمندان این سرزمین برای ترسیم آینده کشور است.
رهبر انقلاب اسلامی همچنین با اشاره به انتخاب کلمه «پیشرفت» به جای «توسعه» تاکید کردند: کلمه توسعه، یک اصطلاح متعارف جهانی، با بار معنایی و ارزشی و الزامات خاص خود است که ما با آنها موافق نیستیم، بنابراین از کلمه «پیشرفت» استفاده شد ضمن اینکه وام نگرفتن از مفاهیم دیگران، در طول انقلاب اسلامی سابقه داشته است.
ایشان ترسیم وضع مطلوب و مشخص کردن چگونگی رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب را از ضرورت های روند ترسیم و تدوین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خواندند و افزودند: استفاده از دو مفهوم «اسلامی و ایرانی»، به هیچ وجه به معنای استفاده نکردن از دستاوردهای دیگران و تجارب صحیح آنان نیست و ما در این راه، با چشمان باز و انتخاب گر، از هر علم و معرفت درست استفاده می کنیم.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با اشاره به لزوم مطرح شدن و پاسخگویی به همه سوالات در باب الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت افزودند: یک سوال این است که چرا این مقطع زمانی برای تدوین این الگو انتخاب شده است.
مقطع فعلی، زمان مناسبی
برای تدوین الگوست
ایشان در پاسخ این سوال خاطرنشان کردند: تجربه های متراکم و معرفتهای انباشته شده درسی سال گذشته نشان می دهد که مقطع فعلی، زمان مناسبی برای آغاز این راه است.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: برخی نیز معتقدند توانایی فکری برای ایجاد این الگو، در کشور وجود ندارد اما ظرفیتهای بسیار خوب موجود و ظرفیتهای فراوان بالقوه اثبات می کند که متفکران و اندیشه ورزان ایرانی توانایی تدوین این الگو را دارا هستند و این حرکت، حتما به پیش خواهد رفت.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در تشریح عرصه های الگوی پیشرفت، به چهار عرصه فکر، علم، زندگی و معنویت اشاره کردند و افزودند: الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت به گونه ای تدوین شود که جامعه را به سمت جامعه ای متفکر سوق دهد و جوشیدن فکر و «اندیشه ورزی» به حقیقتی نمایان در جامعه تبدیل شود.
ایشان در همین زمینه مشخص شدن راهبردها و الزامات پیشرفت در عرصه فکر و توجه به ابزارهای آن از جمله «آموزش و پرورش و رسانه ها» را در تدوین الگوی پیشرفت مهم دانستند.
راههای پیشرفت همه جانبه علمی
مشخص شود
عرصه علم، دومین عرصه ای بود که رهبر انقلاب به عنوان عرصه های پیشرفت مطرح کردند.
ایشان در این زمینه خاطرنشان کردند: نوآوری و حرکت خوب موجود در زمینه استقلال علمی باید با شتاب و قوت بیشتر ادامه یابد و راههای پیشرفت همه جانبه، عمیق و بنیانی علمی، در الگو مشخص شود.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، توجه به مسائل و خطوط اصلی زندگی مانند امنیت، عدالت، رفاه، آزادی، حکومت، استقلال و عزت ملی را در بحث الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، ضروری دانستند و افزودند: در این الگو باید به عرصه زندگی، توجه کافی شود.
معنویت مهم ترین عرصه
در تدوین الگوی اسلامی ایرانی
پیشرفت است
رهبر انقلاب اسلامی، معنویت را چهارمین و مهمترین عرصه ای دانستند که در کار پیچیده- دقیق و بلندمدت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، باید به آن توجه شود چرا که معنویت، روح پیشرفت واقعی در همه زمینه ها و مسائل است.
رهبر انقلاب اسلامی، زندگی بشر در دوران ظهور امام عصر(عج) را، نمونه کامل زندگی انسانی خواندند و خاطرنشان کردند: بشر با تاریخ چند هزار ساله خود، همچنان در پیچ و خمهای زندگی بسر می برد و در زمان ظهور حضرت حجت، به بزرگ راه پیشرفت حقیقی می رسد که البته باید به طور مستمر در این زمینه تلاش کرد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، سخنان خود در نخستین نشست اندیشه های راهبردی را با تأمل در باب محتوای اسلامی الگوی پیشرفت ادامه دادند.
ایشان توجه به مسئله توحید را در این الگو دارای ضرورت کامل دانستند و افزودند: اگر توحید، اعتقاد به خدا و التزام به این اعتقاد، به بدنه زندگی بشر بسط داده شود، مشکلات جامعه بشری حل و راه پیشرفت حقیقی گشوده خواهد شد.
رهبر انقلاب اسلامی، توجه به معاد و محاسبه اخروی را در الگوی پیشرفت، موجب منطقی شدن تحمل همه دشواریها و ترویج ایثار و از خودگذشتگی برشمردند و خاطرنشان کردند: این مفهوم اساسی و سرنوشت ساز، باید در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، معنا یابد.
پیوستگی و عدم تفکیک دنیا و آخرت و محور بودن انسان در نگاه اسلام از دیگر نکاتی بود که رهبر انقلاب اسلامی در زمینه محتوای اسلامی الگوی پیشرفت مورد توجه قرار دادند.
ایشان، محور بودن انسان «در اسلام و در فلسفه های مادی غرب» را کاملاً متفاوت از یکدیگر خواندند و خاطرنشان کردند: هدف نهایی اسلام، رستگاری انسان است و در این نگاه همه مسائل از جمله عدالت، رفاه، امنیت و عبادت مقدمه یا اهداف میانی هستند و هدف اصلی این است که انسان سعادتمند شود.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، انسان در نگاه اسلام را موجودی مختار، مکلف و در معرض هدایت الهی دانستند و با تأکید بر تجلی این نگاه در الگوی پیشرفت خاطرنشان کردند: در این نگاه، مردم سالاری علاوه بر اینکه حق مردم است تکلیف آنها نیز می شود و کسی نمی تواند بگوید صلاح یا فساد جامعه به من مربوط نیست.
مسئله حکومت
از دیدگاه اسلام
باید در الگوی پیشرفت
مورد توجه قرار گیرد
رهبر انقلاب اسلامی، مسئله حکومت از دیدگاه اسلام را از دیگر مسائلی دانستند که در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، باید مورد توجه کافی قرار گیرد.
ایشان در همین زمینه افزودند: صلاحیتهای فردی در اسلام به گونه ای مهم است که هرکس می خواهد مسئولیت و مدیریت بپذیرد باید صلاحیت های لازم را در خود بوجود آورد وگرنه با پذیرش مسئولیت، عمل نامشروعی انجام داده است.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در تبیین نکات دیگری از نگاه اسلام به حکومت، به نفی استعلا، اشاره کردند و افزودند: در اسلام کسی که اهل استعلا و برتری طلبی است و یا همه چیز را برای خود می خواهد حق ندارد قدرت را قبول کند و مردم نیز حق ندارند چنین شخصی را انتخاب کنند که این نگاه سعادت بخش، باید در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، جاری شود.
توجه به اقتصاد در الگوی پیشرفت
ضروری است
رهبر انقلاب اسلامی توجه به اقتصاد را نیز در الگوی پیشرفت، ضروری خواندند و افزودند: در الگوی پیشرفتی که با همفکری و تلاش نخبگان تدوین خواهد شد، عدالت به عنوان یکی از ارکان اصلی لحاظ شود چرا که در اسلام، عدالت، معیار حق و باطل و ملاک مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها است.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به عنوان نکته ضروری دیگر در تدوین الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی به «نگاه غیرمادی به اقتصاد» اشاره و خاطرنشان کردند: اسلام برای ثروت، اهمیت قائل است و تولید ثروت را مطلوب می داند به شرط اینکه از آن، برای ایجاد فساد و سلطه و اسراف استفاده نشود.
رهبر انقلاب اسلامی در بخش پایانی سخنانشان با تأکید مجدد بر ضرورت ادامه سلسله نشست های اندیشه های راهبردی افزودند: در تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، ممکن است تشکیل دهها جلسه و ایجاد دهها حلقه علمی و فکری در دانشگاه ها و حوزه ها ضروری باشد، بهر حال این«راه آغاز شده» با استفاده از همه ظرفیت نخبگانی کشور ادامه یابد تا انشاء الله به نقطه مطلوب برسد.
ایجاد یک مرکز برای پیگیری
این هدف راهبردی
ضروری است
ایشان با اشاره به اینکه تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، به علت ماهیت بالادستی این الگو، در دولتها و مجالس امکان پذیر نیست، ایجاد مرکزی برای پیگیری این هدف راهبردی را ضروری دانستند و افزودند: البته این کار بسیار مهم و حرکت عظیم نمی تواند محدود به یک مجموعه شود و همکاری همه اندیشمندان و متفکران کشور را می طلبد.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: مرکز و ستادی که برای پیگیری این کار تشکیل می شود با حمایت و پشتیبانی از نخبگان و صاحبنظران، مسیر دستیابی به هدف بسیار مهم تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را تسهیل خواهد کرد.
سخنان وارائه مقالات
صاحب نظران
در آغاز نخستین نشست اندیشه های راهبردی که با موضوع الگوی اسلامی- ایرانی پـیشرفت تشکیل شده بود دکتر مسعود درخشان استاد دانشگاه علامه طباطبایی به بیان دیدگاههای خود پرداخت.
وی در مقاله خود با عنوان «نگاهی به مبانی پیشرفت اقتصادی اسلامی- ایرانی»، خاطرنشان کرد: الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی باید ضمن آنکه مبتنی بر موازین الهی و احکام شرعی باشد، مختصات اقتصاد ایران که سابقه نیم قرن وابستگی به درآمدهای نفتی را دارد درنظر بگیرد.
درخشان افزود: الگوی پیشرفت درون زا است و اجرای آن نیازمند عزم و اراده ملی مسئولان دستگاههای دولتی و غیردولتی و تکیه بر قابلیت ها و توانایی های داخلی است.
دومین سخنران نخستین نشست اندیشه های راهبردی، دکتر مصطفی سلیمی فر استاد دانشگاه فردوسی مشهد بود. وی با بررسی روند تغییر تفکرات و نظریه های توسعه در قرنهای اخیر گفت: با وجود همه تغییرات بوجود آمده در مدلهای توسعه، به علت اینکه همه این مدلها از نگاه اومانیستی و جهان بینی سکولار سرچشمه می گیرند نتوانسته اند اهداف مورد نظر جوامع بشری را تأمین کنند ضمن اینکه علاوه بر تفاوتهای ایدئولوژیک، جغرافیای پیشرفت ایران نیز متفاوت است بنابراین باید به تبیین الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی بپردازیم.
سلیمی فر، ایجاد جامعه ای مبتنی بر عدل و قسط، پرورش انسانهایی مؤمن، برخورداری از اقتصاد پویا و پیشرو و مشارکت حداکثری مردم را از جمله مأموریتهای الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی خواند و گفت: باید با راهبردهایی همچون اصلاح نظام آموزشی کشور، طراحی نظام تعمیق معرفت دینی جامعه و ایجاد نظام تولید و انتشار دانش و با توجه به اسناد فرادستی مانند قانون اساسی و سند چشم انداز 20ساله، به تبیین الگوی پیشرفت بپردازیم.
این استاد دانشگاه مقاله خود را با اشاره به برخی تنگناها و موانع نگرشی، مدیریتی، اجتماعی و سیاسی در مقوله پیشرفت به پایان برد.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدحسین میرمعزی از پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این نشست گفت: تعبیر الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، نشان دهنده ضرورت تطبیق الگوی اسلامی پیشرفت با شرایط و ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران است.
میرمعزی افزود: تجمیع ذخائر علمی موجود، تعریف و برگزاری دوره های دکتری و فوق دکترای پژوهشی و تشکیل گروههای پژوهشی فلسفه علوم انسانی اسلامی می تواند زمینه های طراحی و تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را فراهم سازد.
دکتر زهرا نصراللهی استاد دانشگاه یزد نیز در سخنرانی خود در باب ضرورت الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، خاطرنشان کرد: تقریبا همه مدلهای پیشرفت غربی در ایران اجرا شده اما به نتیجه مطلوب نرسیده است.
وی در تبیین اجزای اصلی «الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت»، هدف گذاری صحیح و تربیت کارگزاران نظریه پرداز و توانا را برای اجرای این الگو ضروری دانست و با تأکید بر گسترش و تعمیق تضارب فکر و اندیشه گفت: باید با آینده پژوهی و ترسیم دورنمای کشور به تبیین الگوی صحیح پیشرفت بپردازیم.
این استاد دانشگاه، اصالت دادن به شکل و ظواهر اسلامی، نبود زیر ساختهای سیستماتیک، عدم شناخت کافی از «غرب، اسلام و ایران»، جبهه گیری در مقابل هر نوع تغییر، عدم خود باوری کامل در جامعه علمی کشور، نبود انعطاف لازم و جدیت رقبای جهانی را مهمترین موانع تحقق الگوی صحیح پیشرفت خواند.
در ادامه نخستین نشست اندیشه های راهبردی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمید پارسانیا با ارائه مقاله ای تحت عنوان «پیشرفت اسلامی و مدیریت تدارکات چی مآبانه علم»، بازخوانی هویت توسعه مدرن را به توجه به مبانی نظری و زمینه های اجتماعی و تاریخی آن، ضروری خواند.
پارسانیا با اشاره به تجربه ناموفق تعمیم الگوی پیشرفت غربی با جوامع بشری، علم، عقلانیت چند بعدی اسلامی و آزادی مثبت در عرصه تفکر و اندیشه را لوازم پیشرفت اسلامی دانست و افزود: باید با پرهیز از مدیریت سخت افزارانه و تدارکات چی مآبانه علم، و در پرتو مدیریت هوشمندانه، نسبت صحیح علم و فرهنگ را در افق فرهنگی اسلام ترسیم کنیم و سیاستگذاری علم را متناسب با نیازها و شرایط تاریخی و تمدنی خود سازمان دهیم.
در ادامه این نشست دکتر عادل پیغامی از دانشگاه امام صادق(ع) به الزامات دهه پیشرفت و عدالت پرداخت.
این استاد دانشگاه افزایش خلاقیت، مهارت حل مسئله، مهارت تصمیم گیری و نقادی را از جمله مهارتهای بنیادین پیشرفت برشمرد و گفت: شاخصهای کنونی که معیار ارائه آمار در کشور است جامعه را به عدالت و پیشرفت مطلوب نمی رساند و لازم است در هر حوزه شاخصهای آماری جدیدی تدوین و ملاک عمل قرار گیرد.
هفتمین سخنران نخستین نشست اندیشه های راهبردی دکتر فرامرز رفیع پور، استاد جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی بود که با ارائه مستندات تاریخی و تشریح روند شکل گیری استعمار غرب، به اثبات این نکته پرداخت که استعمار به عنوان مهمترین روش تحقق اهداف خود، به ایجاد تغییرات ارزشی- فرهنگی و اجتماعی در کشورهای اسلامی و تحت سلطه می پردازد.
رفیع پور، با نفی تفکری که اسلام و ایران را در مقابل هم می انگارد، گفت: مراسم عاشورای حسینی در ایران به سمبل وحدت ملی و هویت ملی ایرانیان تبدیل شده و این واقعیت نشان می دهد که میان ایران و اسلام، پیوندهای ناگسستنی وجود دارد.
این استاد جامعه شناسی، الفت را رمز پیشرفت حقیقی دانست و گفت: توسعه غربی، با دامن زدن به تضادها و ایجاد و تحکیم ارتباطات عمودی، الفت درونی جوامع انسانی را عملا سست می کند و اندیشمندان و صاحبنظران دلسوزی که در پی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت هستند باید این حقیقت را مدنظر داشته باشند.
دکتر حداد عادل استاد دانشگاه تهران نیز خاطرنشان کرد: در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، باید هم به آرمانها و اصول دینی و هم به واقعیت های ایران و جهان امروز توجه شود.
حداد عادل، تأمین عدالت، تحکیم مبانی خانواده، و نفی نگاه ابزاری به زن را از جمله رئوس اصلی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت برشمرد و تأکید کرد: در تدوین این الگو باید از نقاط قوت و تجربیات موفق دیگران نیز استفاده شود.
در ادامه نشست اندیشه های راهبردی، دکتر پرویز داوودی رئیس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری گزارشی از اقدامات انجام شده در دولتهای نهم و دهم برای تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت بیان کرد.
وی با اشاره به تدوین منشور جمهوری اسلامی در خصوص مبانی و ساختارهای کلان، گفت: اکنون نیز گروهی از فضلای سطح عالی حوزه و اساتید و محققان دانشگاهی، تدوین بیست و دو طرح را برای تعیین شاخص ها در دو بخش پیشرفت اقتصادی و پیشرفت سیاسی آغاز کرده اند.
داوودی افزود: در این روند تعیین شاخص های عدالت و رشد اقتصادی، اسراف، خانواده مطلوب از نظر اسلام، نظم و انضباط اجتماعی، شهرسازی و معماری اسلامی، استقلال، آزادی، وحدت ملی، قانون مداری، خدمت مداری و مشارکت سیاسی در دستور کار گروههای تخصصی قرار گرفته است.
دکتر عماد افروغ از دانشگاه تربیت مدرس نیز در نشست اندیشه های راهبردی، با انتقاد از غلبه نگاه کمیت گرا و صرفا تجربی گفت: در هر نوع الگوی پیشرفت، فرهنگ باید ملاک و معیار اصلی باشد.
این استاد دانشگاه، فهم دقیق انقلاب اسلامی را، لازمه تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت دانست و افزود: شعارها و اهداف اساسی انقلاب یعنی آزادی-عدالت و بویژه معنویت- باید در هر نوع الگوسازی، مورد توجه کامل قرار داشته باشد.
افروغ، فهم دقیق مسئله جهانی سازی را ضروری خواند و گفت: سرمایه داری به علت تضادهای اساسی درونی خود، دارای قدرت جهانی شدن و جهانی سازی نیست اما اسلام، به شرط توجه اندیشمندان و ملتهای اسلامی به واقعیتها و نیازهای جهانی، از این توانایی برخوردار است.
آیت الله محمدمهدی آصفی استاد حوزه های علمیه نجف و قم نیز در این نشست با تاکید بر اینکه الگوی پیشرفت غرب مطلوب جامعه اسلامی نیست، گفت: در تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت باید مشخص شود که از دیدگاه اسلام، پیشرفت هدف است، و یا نتیجه؟
وی تاکید کرد: پایه و مبنای اصلی پیشرفت، ارتقای تواناییهای علمی دانشگاهها است.
دکتر سیدحبیب الله طباطبائیان، استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در سخنان کوتاهی، سنجش صحیح پیشرفت کشور را ضروری خواند و گفت: این سنجش مستمر، امکان اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت را فراهم می سازد.
آیت الله حائری شیرازی نیز در نشست اندیشه های راهبردی، شناخت و رعایت دقیق قوانین هستی و طبیعت را، زمینه ساز پیشرفت حقیقی برشمرد.
خانم علاسوند استاد حوزه و دانشگاه بعنوان آخرین سخنران این نشست به لزوم توجه به خانواده محوری در پیشرفت اشاره کرد و گفت: پیشرفت مبتنی بر معنویت و توجه به ابعاد فرهنگی در نگاه استراتژیک اسلام، از اولویت برخوردار است.
وی گفت: باید مراقب بود به اسم مصلحت، مفاهیم اسلامی در مقام اجرا سکولاریزه نشده و عملا ساختارهای پیشرفت غربی اجرا نشود.
در ابتدای این نشست دکتر واعظ زاده دبیر نشست اندیشه های راهبردی در بیان چگونگی شکل گیری این نشست ها، گفت: ایده اولیه تشکیل نشست های راهبردی حدود ده ماه قبل از جانب رهبر معظم انقلاب اسلامی ارائه شد که بعد از تشکیل دبیرخانه و رایزنی با اندیشمندان، اساتید، فضلا و صاحبنظران دارای تجربه، موضوع اولین نشست از سلسله نشست های راهبردی «الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت» انتخاب شد.
وی با اشاره به ضرورت مشارکت صاحبنظران، اندیشمندان و اساتید و فضلا در فرآیند تصمیم سازی و گفتمان سازی در کشور خاطرنشان کرد: در نشست های راهبردی علاوه بر جنبه های نظری، زمینه های اجرای عملی مباحث مطرح شده نیز مد نظر است.
چگونگی برگزاری نشست
اندیشه های راهبردی
آنچه در پی می آید یادداشتی از دکتر صادق واعظ زاده، استاد دانشگاه و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره چگونگی برگزاری نشست اندیشه های راهبردی است که پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای آن را منتشر کرده است.
نظام جمهوری اسلامی یک نظام حکیمانه است و براساس دیدگاهی حکمی و ساختاری عقلانی شکل گرفته است. به همین خاطر همواره باید مسیر پیشرفت کشور در این نظام و تصمیم سازی های اساسی آن را با مشارکت گسترده علما و نخبگان انجام داد و به پیش برد. این دیدگاه هم سنخ و متناسب است با روح و جان این نظام و در قانون اساسی نیز انعکاس دارد.
همچنین گفتمان های اساسی و حرکت های فکری و نظری کشور را که مبنای اقدام های مهم و زیربنایی برای پیشرفت است، باید با اندیشه ورزی و ابراز نظر شخصیت های علمی، اساتید و علما شکل داد. باید تصمیم های مهم کشور را در حلقه های علمی سامان داد تا براساس آنها مسئولان کشور تصمیم های اساسی را اتخاذ کنند.
دبیر خانه نشست در تماس با برخی مراکز و شخصیت های علمی کشور و مشورت با صاحب نظران و نیز بررسی آثار، از بعضی شخصیت ها خواسته تا کار منسجمی را روی این موضوع انجام بدهند و حاصل آن را در این نشست ارائه کنند.
کشور ما امروز از لحاظ تربیت نیروی انسانی، توسعه آموزش و به ویژه آموزش عالی و تعدد مراکز علمی و گسترش حوزه های علمیه و حضور نخبگان و فرهیختگان و فضلا و دانشمندان در بهترین موقعیت تاریخی خود قرار دارد. این مزیت بزرگ اقتضا می کند که ساز وکار بهره گیری از نظرات این گروه و به ویژه برجستگان آنان را در امور اساسی کشور به بهترین نحو سامان بدهیم تا انگیزه و حضور و مشارکت بسیار بیشتر آنان را در این امور شاهد باشیم. تنها با این شیوه می توان از ذخیره نرم افزاری کشور استفاده تمام و کمال نمود.
ابتکار رهبر انقلاب
با توجه به این ضرورت ها، نشست روز دهم آذر با عنوان «نشست اندیشه های راهبردی» در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی و با شرکت جمعی از استادان، علما و صاحب نظران شکل گرفته است. این نشست اگرچه مانند دیدارهای دیگر ایشان که در طول سال و با حضور جمعی از استادان و نخبگان یا هنرمندان برگزار می شود، فضایی صمیمی و معنوی دارد، اما مانند آنها نیست. این نشست برنامه ویژه ای دارد و براساس رهنمود ابتکاری رهبر فرزانه انقلاب برنامه ریزی و تدارک گردید.
حدود ده ماه پیش در جلسه ای در محضر رهبر انقلاب حضور داشتم. ایشان ضرورت تشکیل اینگونه نشست ها را مطرح فرمودند و اظهار داشتند که جلساتی با حضور اندیشمندان و متفکران برای بررسی و تبادل نظر نسبت به موضوعات اساسی کشور برگزار گردد. در پی آن، «دبیرخانه نشست اندیشه های راهبردی» تشکیل شد و با اشراف و تعامل دفتر مقام معظم رهبری به انجام وظیفه پرداخت.
اولین ویژگی این زنجیره نشست ها، تخصصی و راهبردی بودن موضوع آن ها است. نخستین موضوع این سلسله نشست ها عبارت بود از «الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت». این یک موضوع راهبردی است که باید در مورد آن نظریه پردازی و تصمیم سازی کرد تا در یک مدت معین تدوین گردد و چهارچوب و راهنمای برنامه های میان مدت و بلندمدت کشور قرار گیرد. در این نشست، مفهوم پیشرفت و همچنین ضرورت و مبانی و ویژگی های الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و وجوه تمایز اساسی آن با مفهوم توسعه و الگوهای شناخته شده و رایج بررسی شد.
اعضای جلسه
چگونه انتخاب شدند؟
ویژگی دوم این نشست، ترکیب شرکت کنندگان آن است؛ استادان، علما و محققانی که در زمینه موضوع نشست تخصص دارند یا صاحب نظرانی که در این باره تجارب و آگاهی های کاربردی دارند.
انتخاب این افراد با بررسی هایی نسبتاً گسترده صورت گرفته است. علاوه بر تخصص و تجربه، تنوع دیدگاه ها نیز یکی از شروط انتخاب افراد است. بنابراین سعی شده تا یک نوع تضارب افکار و آراء وجود داشته باشد تا گفتمان ها و جریان های نظری یا کاربردی موجود در کشور نقد و ارزیابی شود و پیشنهادهایی ارائه گردد.
ویژگی سوم این نشست برگزاری آن در محضر شخصیت اول نظام جمهوری اسلامی بود که طبیعتاً آن را از همایش های معمول علمی ممتاز می کند.
نحوه برگزاری جلسه
با توجه به بررسی روش های متفاوت و رایج برای برگزاری گردهمایی ها و جلسات تخصصی و عمومی در سطح داخلی و بین المللی، تصمیم بر این شد تا در این نشست و پس از توضیحات دبیر، ابتدا مقالاتی ارائه شود که به همت برخی استادان دانشگاه و حوزه و صاحب نظران تهیه گردیده است. دبیرخانه نشست در تماس با برخی مراکز و شخصیت های علمی کشور و مشورت با صاحب نظران و نیز بررسی آثار، از بعضی شخصیت ها خواسته تا کار منسجمی را روی این موضوع انجام بدهند و حاصل آن را در این نشست ارائه کنند.
حدود ده ماه پیش در جلسه ای در محضر رهبر انقلاب حضور داشتم. ایشان ضرورت تشکیل این گونه نشست ها را مطرح فرمودند و اظهار داشتند که جلساتی با حضور اندیشمندان و متفکران برای بررسی و تبادل نظر نسبت به موضوعات اساسی کشور برگزار گردد.
پس از ارائه این مقالات، نوبت به بحث و تبادل نظر اعضای نشست رسید. در این بخش، مدعوین دیدگاه های خود را عنوان کردند. سپس رهبر انقلاب نقطه نظرات خود را بیان کردند.
پس از نشست
یکی از وظایف دبیرخانه، انتشار مجموعه اسناد و مقالات و سخنان و دیدگاه های مطرح شده در نشست «اندیشه های راهبردی» است. مقدمات این کار از قبل آماده شده است. به علاوه این که بیانات رهبر انقلاب و احیاناً بعضی مواردی که مرتبط با محتوای نشست است، منتشر خواهد شد. مسلماً پیشنهادهای قابل استفاده وحائز اهمیت در نشست ارائه می شود.
انتظار می رود که از محتوای مطالب این نخستین نشست، در تهیه و تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت به نحو شایسته ای استفاده شود. مباحث نشست به طور طبیعی در حلقه های فکری و در مراکز علمی کشور قابل بسط و پیگیری است.
هر یک از رسانه های تخصصی و عمومی به فراخور سطح و نوع خود می توانند به این مباحث دامن بزنند و فضای آزاداندیشی را گسترش دهند. همچنین و در حالت مطلوب، این نشست برای نظریه پردازی در مجامع تخصصی زمینه سازی می کند و گفتمان سازی در سطوح عمومی تر را تسهیل خواهد کرد. البته قطعاً رهنمودهای رهبری نیز چه در مورد جنبه های نظری موضوع نشست و چه در پیگیری و تحقق این امر، مغتنم و شایان توجه خواهد بود.